Historia PKE

Polski Klub Ekologiczny został utworzony w Krakowie 23.09.1980 roku
Na fali Solidarnościowego zrywu. Była to jedna z pierwszych organizacji utworzona po Porozumieniach Sierpniowych. Pierwsza niezależna organizacja ekologiczna w bloku sowieckim. Pod deklaracją utworzenia PKE podpisało się wówczas około 2 tys osób, wybitnych intelektualistów, naukowców, dziennikarzy, mieszkańców Krakowa. Znaczącą rolę w tworzeniu PKE odegrali dziennikarze ówczesnej Gazety Krakowskiej jak np. Stefan Maciejewski, Maciej Szumowski. PKE został utworzony w obliczu katastrofy ekologicznej w jakiej znalazł się kraj.
Za podstawę swego działania Klub przyjął zapisy Konstytucji RP dotyczące zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska jako dobra ogólnonarodowego, Deklaracji Sztokholmskiej, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz Konwencję Genewską. W początkowym okresie istnienia organizacji, działania Klubu skierowane były na przełamanie bariery cenzury i państwowego monopolu na prawdę o stanie środowiska, ujawnienie zagrożeń ekologicznych, zagrożeń zdrowia ludzi i kultury narodowej, szczególnie w obszarach oddziaływania przemysłu surowcowo-energetycznego i uciążliwych zakładów produkcyjnych. Podejmowaliśmy działania interwencyjne w sprawach likwidacji uciążliwego oddziaływania przemysłu na środowisko i zdrowie ludzi, nadmiernego ingerowania w środowisko (m.in. regulacje rzek, melioracje, wyrąb zupełny lasów) i jego zanieczyszczania (m.in. składowiska odpadów, zrzuty ścieków) oraz zapewnienia godziwych warunków życia ludziom (m.in. ochrona ujęć wody pitnej, walka z hałasem). Wiele wysiłku poświęciliśmy: zagadnieniom związanym z odpadami, energetyką jądrową, problemom zanieczyszczeń komunikacyjnych i transgranicznych, ochronie parków narodowych i obszarów chronionych, podnoszeniu świadomości ekologicznej społeczeństwa i decydentów oraz zmianie zachowań na proekologiczne – prowadząc różne programy edukacyjne, kampanie i akcje.

 

Po sygnowaniu deklaracji utworzenia PKE została powołana Komisja Organizacyjna, która koordynowała tworzenie struktur w całym kraju. Skład Komisji Organizacyjnej: red. Michalina Białecka, red. Stefan Maciejewski, mgr. Krystian Waksmundzki. Został też powołany Tymczasowy Zarząd Główny PKE w składzie: Prezes Prof. dr hab inż. arch Przemysław Szafer, Wiceprezesi Krystian A.Waksmundzki,Aleksander Kalmus, sekretarz Michalina Białecka, skarbnik Zofia Tymczyńska, członkowie: Zygmunt Fura, Krzysztof Goerlich, Roman Łazarski, Wojciech Kosiński,Halina Nowak, Zbigniew Pełka, Władysław Włodarczyk, Wacław Włodarski. Pierwsza siedziba PKE była w budynku PAX-u w Krakowie przy ul.Garbarskiej 9. Zarząd Tymczasowy działał do I Zjazdu PKE. Na I Zjeździe PKE Prezesem PKE został Prof. dr hab inż. arch Stanisław Juchnowicz.
Spektakularny sukces w skali całej Europy to likwidacja elektrolizerni w Hucie Aluminium w Skawinie z nadmierną emisją fluoru do powietrza. To wydarzenie miało miejsce 7.01.1980. Słynne w latach 80-tych były Fora Ekologiczne organizowane przez Radę Naukową, której przewodniczył Prof. Andrzej Manecki. Z tych debat były wydawane „Zielone Zeszyty” – źródło informacji o najważniejszych problemach ekologicznych Krakowa, regionu i Polski.
PKE inspirował w wielu krajach Europy Wschodniej (lata 1980 – 1989) nowotworzące się ruchy ekologiczne. Podjęto współpracę z opozycją demokratyczną takich krajów jak Węgry, NRD, Litwa, Czechosłowacja.
Od roku 1985 PKE został członkiem międzynarodówki ekologicznej Przyjaciół Ziemi (Friends of the Earth)
Duża zasługa w tym dr Zygmunta Fury ówczesnego Prezesa Zarządu Okręgu Małopolska PKE i członka Zarządu Głównego PKE W tym czasie dr Zygmunt Fura uczestniczył w wielu kongresach i demonstracjach światowego ruchu ekologicznego (Anglia, Holandia, Szwecja, Niemcy). Te wydarzenia spowodowały znaczącą pozycje PKE w światowym ruchu ekologicznym. W okresie swojej największej aktywności w latach 1980-1990 PKE liczył około 2 tys członków z tego ok. 1 tys w samej Małopolsce. Dzisiaj PKE liczy około 400 osób a w Małopolsce ok. 200.
Cenną i znaczącą działalnością PKE była informacja o stanie środowiska. Otwarta edukacja np. poprzez znane Czwartki Ekologiczne. Inicjatorem i prowadzącym debaty był dr Zygmunt Fura. W samych latach 1980 – 1988 takich spotkań zorganizowano 500.

PKE Małopolska w działalności nawiązuje do źródeł utworzenia PKE jego zasad ideowych, tożsamości kulturowej, zasad statutowych. Dla PKE Małopolska priorytetem jest życie człowieka i jego środowiska.